maandag 14 januari 2019

De Letter Q

 De Letter Q

Q - Quispel de Poes


donderdag 20 januari 2011

Beeldentaal


De Medeklinkers

De kinderen krijgen veel sprookjes, verhalen rondom de seizoenen en de natuur, de feestdagen te horen. Op de ritmen van de gedichten en versjes wordt gelopen en geklapt. Klankoefeningen en nonsensrijmpjes vormen ook een belangrijk deel van het leerproces. Op deze manier ondersteunt de beweging het spreken. Ongemerkt nemen ze een rijkdom van woorden en mooie klanken in zich op.


 De oudste volkeren die schriftelijk iets wilden vastleggen, hadden nog niet het alfabet tot hun beschikking; dit is pas heel langzaam uit een beeldschrift ontstaan. Wanneer wij de kinderen meteen de abstracte letters leren, geven we ze slechts de uitgeklede versie van de oorspronkelijke beeldvormen. Hoe de mensen door de eeuwen heen vanuit het leven zelf het schrift ontwikkelden, is dan voor de kinderen geheel verloren gegaan.
In de eerste klas probeer de leerkracht ook de gang van beeld naar letter met de kinderen te maken. Iedere leraar kiest daarvoor zijn eigen beelden, soms heel voor de hand liggende en veel gebruikte beelden.
  
Een paar voorbeelden

Z    zwaan

 








V       vogel













K   koning

De leerkracht introduceert een letter vaak door middel van een verhaal, maar hij vertelt de kinderen wel van tevoren dat ze er iets van gaan leren. Doet hij dit niet, dan voelen de kinderen zich na afloop gefopt. Bovendien spreekt de leerkracht hiermee de wil om te leren aan. Vaak schilderen de kinderen de voorstelling, de zwaan in het water, de vogel in de lucht, eerst met waterverf op een nat blad. Door dit nat-op-nat schilderen komen de vormen niet absoluut en stilstaand op het papier. De kleuren vloeien min of eerder meer in elkaar over, zodat er geen harde onbeweeglijke vormen tot stand komen en ruimte voor de fantasie overblijft.
Daarna doen ze het nog eens over met bijenwaskrijt en kleurpotlood. Langzamerhand wordt het beeld afgepeld en tenslotte komt de letter tevoorschijn. Ze lopen de vormen en ze schrijven het met de vingers in de lucht en op het papier. Zo krijgt elke letter haar eigen geschiedenis mee. Bij veel kinderen behoudt de kale letter nog een tijdje een fantasie-element. Zo krijgt de ene K nog een kroontje en de andere een zwaard of een schoentje. Het blijkt dat de kinderen bij deze manier van leren, waarbij de fantasie zo'n grote rol speelt, hun kinderlijkheid niet vroegtijdig behoeven in te leveren.
Voor iedere medeklinker is wel een beeld te vinden. Toch leren de kinderen enkele letters zonder beeld, omdat zij toch ook in staat moeten zijn om de sprong in een keer te maken.

Bron: Van verhaal tot taal - Werkplan Geert Groote School Amsterdam


maandag 30 augustus 2010

De letter B

De letter B



Een toneeltje met de beer, de boom en de bijen en bloemen opstellen als een klein tafelspelletje, van Lyra boetseerklei gemaakt.
Het verhaaltje van de beer vertellen met euritmie-gebaren en ook gebruikmakend van beeldende gebaren; de klanken bewust laten klinken.

De Beer en de bijen
In een groot beukenbos, stond een hoge beukenboom. Een bruine beer kwam daar langs en zag de hoge beukenboom. Om de boom vlogen vele bijtjes in het rond. De bijen vlogen heen en weer, tussen de bonte bloemen en de beukenboom.
Aha! Dacht de bruine beer. Bij een bijenwoning is er altijd zoete honing! De beer klom in de beukenboom en pakte een stuk honing zo zoet. Hij begon te smullen en te smullen, maar …dat vonden de bijen minder fijn!
Zeg beer, die honing is van ons – weg hier, uit ons beukenboom. De bruine beer luisterde niet, dacht dat hij veel groter was als die kleine bijtjes die zo zoemden! Hij ging maar door met smullen, naar   hartenlust.
Toen stak een bijtje de beer op het puntje van zijn neus, en een ander stak hem op zijn oor. Au, gilde de beer, dat is gemeen Toen ging hij maar liever snel ergens anders heen!






In het bos staat een boom
De bijen bouwen een nest in de boom
Ze brengen het zoete sap van de bloemen naar bijennest
Daar maken zij honing. Hm mmm
Op de weide staan er vele bloemen
Bloemen van alle kleuren en geuren
De bijtjes snoepen naar hartenlust
Lekkere zoete honing siroop
Heen en weer, heen en weer vliegen de bijtjes
Van bloem tot bloem
Van de bloemen naar het bos
In het bos naar hun eigen boom
Bzzzzz
Daar maken zij honing
Zoete honing siroop
Hm mmm



In het bos loopt een bruine beer
De beer snuift in de lucht
Wat ruikt hij daar
Hmmm Lekkere zoete honing!
Boven in de boom!
De beer reikte met zijn bruine berenlijf naar boven
Hij stond tegen de boom
Hij rekte en strekte
Met zijn berenpoot en vond het bijennest!
Hij brak een brok af van het bijennest
Hij likte de zoete honing
Hmmm lekker! Smullen maar!
L van klein naar groot
Heerlijkmaar….
Dat vonden de bijtjes niet fijn
Daar waren zij niet blij mee.
Ze vlogen af op de beer, bzzzz
Ze prikte hem op zijn brede bruine neus
Ze prikte hem op zijn ronde bruine oor
Au au au dat doet pijn!
De beer rende weg
Zo snel als maar kon.
Heeft onze bruine beer nu wel zijn lesje geleerd?
Wie zal het weten….
Wij zullen maar moeten afwachten en zien!


In het bos staat een boom

De bijen bouwen een nest in de boom
Ze brengen het zoete sap van de bloemen naar bijennest
Daar maken zij honing. Hm mmm
Op de weide staan er vele bloemen
Bloemen van alle kleuren en geuren
De bijtjes snoepen naar hartenlust
Lekkere zoete honing siroop
Heen en weer, heen en weer vliegen de bijtjes
Van bloem tot bloem
Van de bloemen naar het bos
In het bos naar hun eigen boom
Bzzzzz
Daar maken zij honing
Zoete honing siroop
Hm mmm
In het bos loopt een bruine beer
De beer snuift in de lucht



Wat ruikt hij daar?
Mmm lekkere zoete honing!
Boven in de boom!
De beer reikte met zijn bruine berenlijf naar boven
Hij stond tegen de boom
Hij rekte en strekte
Met zijn berenpoot en vond het bijennest!
Hij brak een brok af van het bijennest
Hij likte de zoete honing
Mmm lekker! Smullen maar!
(L van klein naar groot met euritmie gebaar maken)
Heerlijkmaar….
Dat vonden de bijtjes niet fijn
Daar waren zij niet blij mee.
Ze vlogen af op de beer, bzzzz
Ze prikte hem op zijn brede bruine neus
Ze prikte hem op zijn ronde bruine oor


Au au au dat doet pijn!
De beer rende weg
Zo snel als maar konde.
Heeft onze bruine beer nu wel zijn lesje geleerd?
Wie zal het weten….
Wij zullen maar moeten afwachten en zien!



Bruine beer ben jij niet bang
Voor dat bijennest?
Ja, de geur ken jij al lang,
Dat weet ik opperbest.
Maar beertje heus!
Straks prikken de bijtjes
Jou brede berenneus.

Hermien Ijzerman


















De B als klankbeeld geeft een grensbeleving, er komt als het ware een binnen en een buiten tot stand. Een beschermde omgeving. Het is een warme, volle klank. Het schept een vorm waarin er iets inhoudelijks geplaatst kan worden. Denk eens aan bolle buik, bak, bus, bloem, beer, boom, boek.


Bal en bol met euritnie gebaar

Bak oven bak oven
Bak bol bak bruin
Bak een bolletje
Voor  ....  haar mond.














B met een a
B met een a - ba,
B met een e - be, ba, be
B met een i - bi, ba, be, bi,
B met een o - bo, ba, be, bi, bo,
B met een u - bu, ba, be, bi, bo, bu.

Het liedje kon praktisch eindeloos herhaald worden door de medeklinker te veranderen. Groot pret werd beleeft met couplet dat met een H begon.

k met een a ka
k met een e ke
k met een i  ki
ka ke ki
k met een o ko
ka ke ki ko
k met een u ku
ka ke ki ko ku


De bij als beeld voor de letter B


Het Bijtje  Tekst & muziek: Julia van DunnĂ©

Door de wei vol bonte bloemen
Hoor je vele bijtjes zoemen
Zoem zoem zoem zoem
't Bijtje vliegt van bloem tot bloem
Zoem zoem zoem
Zet zich op de bloem zijn kopje
Zuigt een drupje, likt een dropje
Zoem zoem zoem zoem
't Bijtje vliegt van bloem tot bloem
Zoem zoem zoem


B
Bezige bijen bij de bloemen.






Vingerversje
Er staat een bloempje in het veld
Daar komt een bijtje aangesneld
Hij neemt een hapje honing
Een hapje voor de koning
Een hapje voor de edelman
En jij... krijgt er ook wat van

Arceren